Xay nhung hay còn gọi là quả nhung, là vị thuốc nam với nhiều công dụng. Cây xay thường cao khoảng 15 – 25 m. Cây có hoa trắng, quả hình trứng.

Có thể tìm thấy xay nhung trong những tiệm thuốc nam. Cả vỏ cây và quả của cây xay nhung đều có thể dùng trong y học như những vị thuốc bổ. Loài cây này thường mọc ở những vùng nhiệt đới. Ở Việt Nam, xay nhung mọc ở vùng rừng Tây Nghệ An, Hà Tĩnh đến Đồng Nai và Bình Dương. Ở nhiều nước, loài cây này thường được dùng kết hợp với các loại vỏ cây thảo mộc khác để chữa bệnh.

Quả xay nhung thường có hình bầu dục, to cỡ 1 lóng tay người lớn. Vỏ quả phủ một lớp lông mềm như nhung, khi chín quả có màu nâu trông rất đẹp mắt.

Công dụng đối với sức khỏe của xay nhung

Vỏ cây xay nhung có tác dụng diệt kí sinh trùng. Khi kết hợp vỏ xay nhung với vỏ cây muồng xiêm và muồng chét, có thể tạo nên thuốc trị bệnh nấm vảy rồng và tiêu chảy ở trẻ em.

Bên cạnh đó, gỗ cây còn được chế thành những loại chè uống để trị bệnh mề đay. Người ta thường dùng gỗ cây xay nhung phối hợp với gỗ trắc, muồng xiêm, muồng trâu, muồng chét sắc uống mỗi ngày 4 – 5 bát để bài tiết và đào thải các chất độc hại trong ruột.

Quả xay nhung có thể ăn được và có vị chua ngọt như me, vì vậy thường được chế biến như những món ăn vặt, rất được phụ nữ và trẻ nhỏ yêu thích. Bên cạnh hương vị cuốn hút, loại quả này cũng có những tác dụng nhất định đối với sức khỏe con người.

Cao cơm của quả xay có tác dụng nhuận tràng và tốt cho hệ tiêu hóa. Cao xay thường được chế biến bằng cách dùng cơm quả xay nghiền nát với nước, lọc lấy dịch và nấu cô đặc trên lửa nhỏ. Để đạt được tác dụng tối đa, nên dùng cao xay 2 – 3 lần mỗi ngày.

Ngoài ra, xay nhung còn có thể chế biến thành rượu uống. Ở một số vùng Tây Nguyên, người ta thường bóc vỏ xay nhung và ngâm với rượu từ 25 – 30 độ. Rượu xay nhung ủ càng lâu càng tốt, và có tác dụng làm thuốc bổ, kích thích tiêu hóa, kích thích ăn ngon.

(Theo Bùi Trần Thùy Vy)